Niğde Sazala Dometesi
“Yerli Mali Yurdun Malı Herkes Onu Kullanmalı”diyerek her yıl etkinlikler yapan bizim kuşak yerel ürünlerin önemini bilirdi. Son otuz yılda tüketici sayısına orantılı fabrikasayon ürünler yaşamımızı esir aldı. Yerli malı haftları kağıt üzerinde kaldı. Yediğimiz içtiğimiz, giydiğimiz artık önemli bölümü ithal, ayrıca yerel ürünleri de giderek yok ediyoruz. Hayvanımızdan, gıdamıza üretmeden tüketiyoruz. Oysa ne güzel tadı,özelliği olan ürünlerimiz vardır .Örneğin Niğde ilinde yetişen ürünlerin farklı tadı bilinirdi. Bor Şekerparesi, Kemerhisar üzümü, Yeşilburç Tokalıkaya kayısısı,Badem dere salatası,Niğde,Bor Bahçeli Elması, Çamardı ve Hançerli Dermason Fasulyesi,Darboğaz kirazı,Ulukışla Lahanası,Çukurkuyu Kavunu ilk akla gelenlerdi. Niğde patates ve elma ile bilinse de yerel ürünlerde bir ayrı tadı da Sazala domatesi idi.. Niğde-Bor arasında yer alan Sazlıca bölgesinde yetişen “Sazala Domatesi” toprağından olsa gerek ayrı bir tadı ile doyumsuz lezzetti.. Özellikle yazın ekmeğin yanında peynir ile katık oldu mu birazda tuz ile yemek keyfi farklı olurdu. Niğdeliler Sazala domatesini alacalı olduğu zaman sofralarından eksik etmezlerdi, ayrıca olgunlaştığında da sandık sandık alınarak salça ver sos yapılırdı.Salça yapılan kısmın dışında posası ve çekirdeği alınır ve gelecek yıl çekirdeği tekrar tohum olurdu. Sazala domatesi İsrail’den gelen ve tohumu alınamadığı için her yıl yurt dışından tohum sağlanan domatesler gibi yalnız renkten ibaret değildi. Rengi, tadı yanında domates kendine özgü kokusu ile de çekici idi ve yerken aldığınız lezzet bağımlılık yapardı. Domates mevsimi yaz aylarında yetşirdi. Şimdilerde mevsim farkı kalmadı ama Sazala domatesi yalnız yaz aylarında yetiştiriliyor ve giderek verimliliği de diğer domateslerin varlığında azalıyordu. Yola dayanıksızlığı nedeni ile olgunlaşınca salça olmaktan gayrı alternatif kalmıyor o durumda tüketici ürünü değeri altında satmak zorunda kalıyor. Bu konuda iyi bir haber Mersin’den gelmişti. Mersin’in Erdemli ilçesindeki Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu'nun Müdürü Davut Keleş, Niğde Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Hatıra Taşkın ile Niğde Altınhisar Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürü İhsan İnal "Sazala" domatesinin ıslahı ilgili bir çalışma başlattılar. Amaç verimliliği artırıp, dayanıklılığını sağlayarak ürünü geleceğini korumak,Mersin Çamlıyayla ilçesi Körmenlik Köyünde ıslah çalışmaları bakalım nasıl sonuçlanacak.Yerel ve yerli “Sazala domatesi” rakip ithal tohumlara karşı var olup ülke geneline rengini, tadını, kokusunu taşıyarak damak lezzetini yeniden hissettirecek mi? Göreceğiz.