13 Aralık Cuma günü Türk Ocakları Niğde Şubesi Mehmet Yılmaz Uzun Salonu’nda düzenlen etkinlikte Prof. Dr. Semiha Akçaözoğlu “Geleneksel Konut Mimarisinden Günümüz Mimarlığına Yapısal ve Mekansal Dönüşüm” başlıklı konuşmalarını gerçekleştirdi.
Akçaözoğlu, Geleneksel Türk Evinin plan ve biçim özelliklerinin oluşmasında Türk aile yapısının kültür ve geleneklerinin yanı sıra iklim, fiziksel çevre, yerel malzemeler ve dönemin yapım tekniklerinin etkili olduğunu belirtti. Türk evi plan tiplerinin bölgelere göre bazı farklılık göstermesine rağmen, bütün ev tiplerinde ortak olan özelliklerden birinin sofa olduğu ve ev planlarının sofanın konumuna sınıflandırıldığına değindi.
Geleneksel Türk Evinde görülen dışa kapalı ve avlulu mekân örgütlenmesinin iklime uyma çabasının yanı sıra mahremiyet önlemlerine ilişkin kültürel geleneğin yansımaları olduğunu çeşitli bölgelerdeki geleneksel konut örnekleri üzerinden açıkladı. Göçebe kültüründen bahçe ve avluda yaşam geleneğinin hayat adı verilen mekânlarda sürdürüldüğünü söyledi. Geleneksel yerleşimlerde çevreye ve komşuya saygı hassasiyetinden bahseden Akçaözoğlu, dar sokaklı yerleşimlerde alınan mahremiyet önlemleri ve komşuluk ilişkilerine dair bilgiler verdi.
Geleneksel Türk Evinin biçimlenmesinde yalnızca yaşam tarzının değil bölgenin iklim ve yerel malzemesinin belirleyici olduğunu, güneşten yararlanmak veya korunmak için alınan kararların konutların biçimlenişinde etkili olduğunu açıkladı.
19. yüzyılda dünya genelinde sanayi yerleşimlerinin ortaya çıkması ve ülkemizdeki kırsal alanlarda görülen yetersizlikler nedeniyle köylerden kentlere olan göç sebebiyle geleneksel yerleşimlerin terkedilmeye başladığını belirtti. Ülkemizde 1950’li yıllardan itibaren açıkça görülen kentleşme olgusu, aile yaşantısındaki değişiklikler, betonarme ve çelik gibi yeni yapı malzemelerinin kullanılmaya başlanması gibi sebeplerle konut biçim ve planlarının da değiştiği ve geleneksel öğelerin zamanla kaybolduğuna değindi.
Konuşmasının ikinci bölümünde günümüz Türk toplumunun mekânsal gereksinimleri üzerinden çağdaş konutların tasarım esaslarını ele alan Akçaözoğlu, bu konutların biçimlenişinde de iklim, fiziksel koşullar, toplumsal özellikler ve ekonomik etkenlerin önemli olduğunu açıkladı.
Değişen yaşam tarzlarının etkisiyle konut planlarında yerel izlerin silindiğini, dünya genelinde konutların birbirine benzediğini ve ilerleyen süreçte bu dönüşümün devam edeceğini belirti. Az kullanılan mahallerden başlayarak konutların küçülmesinin ve dünya genelinde ortak tipolojilere dönüşmesinin mümkün olduğunu belirterek konuşmasını sonlandırdı.
Soru ve cevap kısmıyla devam eden program Prof. Dr. Semiha Akçaözoğlu’na plaket takdim edilmesiyle sona erdi.