Niğde türkülerini derleyen kitaplaştıran, çalıp söyleyen ve bugünlere erişmesini sağlayan isimleri hayırla yâd etmeye devam ediyoruz. Bu isimlerin hepsi bizim için gerçekten çok önemlidir. İşte bu değerli şahsiyetlerden biriside rahmetli Halit Ongan’dır.
Bir öğretmen, derlemeci ve kıymetli bir araştırmacı olan Halit Ongan 1903 yılında Niğde’de doğmuştur. Babası Ahmet Efendi ve annesi Hidâyet Hanım’dır. İlk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra kazandığı sınav sonucu ilkokul öğretmeni olarak öğretmenliğe başlamıştır.
Niğde Dumlupınar İlkokulu öğretmeni iken ayrıca Niğde halkevinde görev üstlenmiş bu görevi sırasında hem Halkevi Bandosu’nu kurmuş hem de 59 adet Niğde türküsünü notaya almak suretiyle derlemeler yapmıştır. 1944 yılında Konya Asar-ı Atika (Eski Eserler) Müzesi’ne, 1948 yılında Ankara Etnografya Müzesi Dâhiliye Müdürü olarak atanan Halit Ongan bu müzelerde eski kayıtlara ve arşive dayalı araştırmalar yapmıştır. Ankara Etnografya Müzesi’nde bulunan şer’iye sicilleri üzerine tarama çalışmaları yaparak Ankara şer’iye sicili defterlerini kitap olarak
1966 yılında Ankara Etnografya Müzesi’ndeki görevinden emekliye ayrıldıktan sonra da evinde arşive dayalı araştırmalarına devam etmiş, fakat bu araştırmalarını tamamlayamadan 68 yaşında iken 7 Eylül 1972 tarihinde vefat etmiştir.
Halit Ongan’ın musiki, folklor, kültür tarihimizle ilgili birçok çalışması bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi “Niğde Halk Türküleri” adını taşıyan, Niğde türkülerini derlediği çalışmasıdır.
Halit Ongan’ın kaynak kişisi olduğu ve derlediği Niğde türkülerin bazıları şunlardır.
Katırcıoğlu Der ki Kırıldı Dalım
Eminem Oturmuş Yolun Üstüne
Davran Kıratım Davran Yokuşu Davran
Girdim Mapus Damlarına Gül Benzim
NURETTİN BAYHAN(1911–1990)
Çoğumuzun bildiği, düğünlerde çalıp söylenen ve memleketimize ait olan türkülerin bugünlere erişmesini sağlayan kıymetli bir isimden bahsedeceğiz. Bu kişi saz ve söz ustası rahmetli Nurettin Bayhan’dır.
Nurettin Bayhan Osmanlı imparatorluğunun son yıllarında, 1911 yılında Niğde’de doğmuştur. Baba adı Nurullahtır. 10 yaşında bağlama çalmaya başlamıştır. Müzik çalışmalarını uzun süre Niğde halkevinde devam etmiştir. Küçük yaşlarda tokuçtan saz yapıp çaldığı söylenir. İyi bir saz ustası ve yapımcısı olan Nurettin Bayhan’ın oğlu ilhan Bayhan’da babasının yolunu sürdürmüştür. Radyo sanatçısı Nurettin Çamlıdağ 1950 yılında Niğde’de askerlik yaparken Nurettin Bayhan’dan aldığı birçok türküyü trt repertuarına kazandırmıştır. Nurettin Bayhan’dan aldığı bu türküleri yıllarca TRT radyolarında okumuştur. Nurettin Bayhan radyo sanatçılarıyla birlikte Niğde Ankara ve İstanbul sahnelerinde çalışmıştır. Hiç menfaat beklemeden birçok toplantılara katılmış
Bugün adı Niğde’de yenice mahallesinde kendi adının konduğu sokakta yaşamaktadır. Nurettin Bayhan’ın kaynak kişisi olduğu Niğde türküleri şunlardır.
Bağa Girdim Üzüme
Cimdallı Çarşısında
Minarenin âlemi
Sazalcadan çıktım bende gelirim
Bir yıldız doğdu yüceden
Bastım asmanın dalına(abaruh)
Sarı kızın saçları
Küçükten Görmedim Ana Kucağı
Niğdeli Müzik Üstadları -1