Farklı meslek gruplarının dernekleşmesi ile başlayan süreç odaların doğmasına vesile olmuştur. Aynı iş kolunda benzeşenlerin bir araya gelmelerinde temel unsur mesleki sorunlara çözüm arama yaklaşımıdır. Günümüzde ortak oluşan güçle Esnaf ve Sanatkarlar Odası önemi artmıştır.
Demokratik kitle örgütü olarak tanınan kuruluşların yanında kamu yararı gözeten derneklerde Niğde’de etkindir. O arada çok sayıda dernek kayıtlarda yer almaktadır. Genelde Okul, cami ile ilgili olanlar dışında tabela dernekleri de vardır. Geçmişte ‘Ahi’ geleneği ile oluşan meslek yapılanmaları sonraları dernek ve ardından oda şeklinde gelişmiştir.
Niğde Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği oluşumu oldukça eskidir. Bilinen 1953 yılında Küçük Esnaf ve Dernekleri kurulmuştur. Çok partili dönemde başlayan bu örgütlenme öncesinde Halkevlerinin varlığı önemlidir. Meslek öğretilerinde Halkevleri de önemli uygulamalarda buluşmuştur. Pratik Sanat Okulları da meslek eğitiminde ciddi katkı sağlamıştır Niğde Esnaf ve Sanatkarlar Birliği ilk başkanı Nizamettin Ungan’dır. 3 Temmuz 1955 tarihinde Esnaf Sanatkarlar Kongresine Niğde temsilen Nizamettin Ungan, Münür Arıkan, Mehmet Üstüntaş, Arif Erol katılmışlardır. Niğde Esnaf kulubu’de 28 Ocak 1956’da Emin Üstüntaş, Mustafa Canıtez, Eyüp Burkaç, Faik Varol, Adnan Özcan, Talat Özerson, Talat Öztürk, Zeki Ölmez, Halil Korkmaz,Emin Varol, Emin Eroğlu, Yaşar Özdemir, Hüsamettin Ulukan, Fahrettin Akdoğan, Tahsin Şahiner, Hayrettin Eryiğit, Emin Öner, Hamit Teköz, Rahmi Akkuş, Arif Karasalan, Ali Yarbu’dan oluşmuştur.1959’da Arslan Eraslan, Kemal Ecemiş, Abdullah Kılıç, Mustafa Kibrit, Şevket Öz Saraç, Sedat Varol, Celil Topçu yönetimde yer almıştır.
Esnaf Dernekleri Birliği de 28 Ocak 1957’de kurulmuştur. Ali Gürten ilk başkandır. Küçük Esnaf ve Sanatkarlar derneğinde Başkan Nizamettin Ungan görevini 06.09.1980 tarihinde Ahmet Yörükoğlu’na devretmiştir. Ahmet Yörükoğlu 8 yıl görev yaptıktan sonra 08.05.1988 tarihinde Başkan Halil Akkoç olmuştur. Oda sayısı Aksaray’ın ayrılması ile 44 ‘den 30’a düştü. 1996 yılında Çiftlik İlçesindeki esnaf ve sanatkarların Oda kurması ile 31 Oda Olarak faaliyetini sürdürmüştür. 13.04.2002 tarihinde başkanlığa Fahri Eker’ seçilmiştir. 15.08.2005 tarihinde çıkartılan 5362 sayılı Meslek kuruluşları Kanunu ile Üye sayısı 100’ün altına düşen 3 oda fesih edilmesi ile Niğde ve ilçelerinde faaliyet gösteren 28 meslek odası NESOB’a bağlı olarak Faaliyetlerini sürdürmektedirler.
Niğde Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği ( NESOB ), sayıları
NESOB Halen Başkanlığını Erdoğan Aykin yapmaktadır.Esnaf örgütlülüğü adına önemli bir çatıdır.