En az onlarca yazıma konu olmuştur İşçi kiralama büroları. An itibarı ile güvencesiz, sağlıksız çalışma koşullarımız neyse özel istihdam büroları açıldığında iş yaşamı yüz kat daha güvencesiz, sağlıksız bir aşamaya geçecektir. Dilimiz döndüğünce, aklımız erdiğince tehlikenin büyüklüğü ve gelecek günle için işçi sınıfının top yekûn bu güne kadarki kazanımlarının geri alınması anlamına gelen özel istihdam büroları siyasi iktidarca yeniden gündeme getiriliyor.
Bu satırları kaleme alırken ajanslar Ermenek katliamından son dakika geçtikleri habere göre 2 işçi kardeşimizin cansız bedenine ulaşılmış; Özel istihdam büroları devreye girdiği zaman cansız bedenine ulaşılacak işçi kardeşlerimizin sayısı yüzlerce binlerce olacaktır diye düşünüyorum.
Siyasal iktidarın 2015 yılı programına göre istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisi verilecek. Şirketler, kadrolu eleman çalıştırmak yerine günlük ve saatlik işçi kiralayacak. Sendikalar, alın terinin alınıp satılacağı gerekçesiyle ilk gündeme geldiği 2009 yılında ciddi eylemliliklerle karşı duruş sergiledikleri için 11. Cumhurbaşkanı Gül, Meclis’ten geçen yasayı emeğin istismarına yol açabileceği uyarısı yaparak veto etmişti.
Hükümet, beş yıl önce 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün veto ettiği ‘”kiralık işçi” düzenlemesini hayata geçirmek için maden cinayetlerini fırsat bilip yeniden düğmeye bastı. Resmî Gazete ’de yayımlanan 2015 hükümet programına göre istihdam bürolarına işçi kiralama olarak ifade edilen “geçici iş ilişkisi kurma” yetkisi verilecek. Böylece şirketler, kadrolu eleman çalıştırmak yerine istihdam bürosundan işçi kiralayacak.
Hükümet, düzenlemenin istihdamı artıracağını savunurken sendikalar, getirilmek istenen yeni düzeni ‘kölelik, işçi simsarlığı’ şeklinde niteleyerek karşı çıkıyor. Sendikacılara göre çalışanların günlük ve saatlik olarak kiralanacağı yeni sistem emek sömürüsüne yol açacak. İstihdam büroları, işçinin alın teri üzerinden kâr edecek. Kiralık işçi çalıştıracak işverenin, bu pozisyonlar için daimi istihdama yanaşmayacağına dikkat çekiliyor. Bu durumda kadrolu istihdam azalacak, iş güvencesi ortadan kalkacak. İşçi kısa süreli olarak değişik işyerlerinde çalıştığı için kıdem tazminatı alamayacak. Gül de veto gerekçesinde düzenlemenin “eşitlik ve işçinin korunması” esaslarına uymadığına dikkat çekmiş, işçilerin emeğinin istismarına yol açabileceği uyarısını yapmıştı.
Hükümete yakın basın yayın organlarında yer alan haberlere göre hükümetin yeni dönemde getirmeye çalıştığı sistemde, özel istihdam bürolarına, işe aldıkları kişileri işverenlere kiralama hakkı veriliyor. Özel istihdam bürosu, kendisinden işçi talep eden firmalara işçi servis edecek. İşçi ihtiyacı olan fabrikalar, kadrolu işçi çalıştırmak yerine özel istihdam bürolarından diledikleri sayıda işçiyi, belli gün ya da saat için kiralayacaklar.
Hükümetin yeni dönemde getirmeye çalıştığı sistemde, özel istihdam bürolarına, işe aldıkları kişileri işverenlere kiralama hakkı veriliyor. Özel istihdam bürosu, kendisinden işçi talep eden firmalara işçi servis edecek. İşçi ihtiyacı olan fabrikalar, kadrolu işçi çalıştırmak yerine özel istihdam bürolarından diledikleri sayıda işçiyi, belli gün ya da saat için kiralayacaklar. Kiralanan işçi, süresi dolduğunda o işyeriyle ilişiği kesilecek. Bu durumda işçi, bağlı olduğu özel istihdam bürosunun kendini yeni bir işverene kiralamasını bekleyecek. Kiralık işçinin belli bir adresi, semti, bölgesi olmayacak. Bir işyerinde 3 ay, diğerinde 5 ay, öbüründe 10 gün gibi sürelerde çalışmak zorunda kalabilecek. Beğenilmeyen işçi kiralandığı büroya geri yollanacak.
Bu çalışmaları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve İŞKUR birlikte yürütecek. Hükümet Programı’ndaki ifadelere göre sosyal taraflardan görüş alma sürecinin tamamlanmasını takiben özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulabilmesine yönelik mevzuat çalışmaları yapılacak.
İşçi kiralama düzeninde istihdam büroları, verilen hizmet karşılığında aldıkları ücretin bir kısmı ile işçinin maaş ve sigortasını karşılarken, bir bölümü kendilerine kalacak. Sendikaların “kölelik düzeni” olarak ifade ettiği düzenlemeyle istihdam büroları işçi üzerinden kâr sağlayacak. Dayı başları, çavuşlar, yarıcılar özel istihdam bürolarıyla yasalaşmış olarak işçi kardeşlerimin kanını ve alın terini sömürmeye devam edecek.
